Archiwum październik 2010


Spółki osobowe i kapitałowe
Autor: cheap010
Tagi: firma   gotówka   pożyczki   przedsiębiorstwo  
06 października 2010, 13:02

Chociaż umowy spółek – w granicach zakreślonych przez prawo – wolno budować tak, by odpowiadały potrzebom konkretnych wspólników, to jednak nie można zawiązać żadnej innej spółki poza tymi, które zostały uregulowane przez przepisy kodeksu cywilnego i kodeksu spółek handlowych. Innymi słowy – istnieje zamknięty katalog spółek. Spółka cywilna tym różni się od pozostałych, czyli spółek handlowych, że jest jedynie umową (uregulowaną w kodeksie cywilnym, artykułami od 860 do 875), a nie ma przymiotu przedsiębiorcy. Od początku 2001 r. przedsiębiorcami mogą być jedynie wspólnicy s.c. Sama spółka nie ma zdolności prawnej. Oznacza to, że nie może we własnym imieniu nabywać praw ani zaciągać zobowiązań. Wolno jej natomiast być pracodawcą (pozwala na to art. 3 kodeksu pracy). A niektóre przepisy prawa podatkowego nadają jej podmiotowość podatkową, czyniąc ją podatnikiem, płatnikiem, inkasentem.  W umowie spółki co najmniej dwaj wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Wspólnikami mogą być zarówno osoby fizyczne (Jan Iksiński), prawne (np. spółki z o.o. czy fundacje) lub jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej (szybka gotówka poznań), ale wyposażone w zdolność prawną (np. handlowe spółki osobowe – jawna, partnerska itd.).  Spółka cywilna powstaje z chwilą zawarcia umowy.  Wiele spraw można uregulować inaczej niż proponuje k.c. Od woli wspólników zależy np. ustalenie proporcji udziałów albo sposób reprezentacji. Jeżeli przyszli wspólnicy nie stworzą własnych reguł, to spółkę będą obowiązywały przepisy kodeksowe. Nie można jednak zmienić zasad solidarnej odpowiedzialności wspólników czy niepodzielności ich majątku wspólnego (potocznie mówi się o majątku spółki) w czasie trwania spółki. Majątek wspólników w s.c. ma bowiem charakter bez udziałowej wspólności łącznej (wspólności do niepodzielnej ręki). Forma, nazwa Umowa s.c. może mieć dowolną formę, choć dobrze jest zawrzeć ją na piśmie dla celów dowodowych. Spółka cywilna nie ma firmy rozumianej tak, jak definiują ją przepisy kodeksu cywilnego, ponieważ nie jest przedsiębiorcą. To każdy wspólnik-przedsiębiorca działa pod firmą. Zupełnie czym innym jest nazwa przedsiębiorstwa prowadzonego przez wspólników w s.c., nawet gdyby zawierała nazwiska wspólników, choć może się składać wyłącznie z elementów fantazyjnych.  Wkłady Do spółki cywilnej można wnieść pieniądze, własność, inne prawa, świadczenie usług czy pracę na rzecz spółki, jeśli nie będzie ona tożsama z prowadzeniem i reprezentowaniem spółki. Można oczywiście łączyć różne rodzaje wkładów. Co więcej, do powstania s.c. wystarcza zobowiązanie się do wniesienia wkładów. Dopuszczalne jest również zawiązanie spółki, do której żaden ze wspólników nie wniesie żadnego wkładu (pożyczki bez bik poznań).  Gdy wspólnikami są małżonkowie, nie tylko ich prawa korporacyjne, czyli przede wszystkim organizacyjne, lecz również materialny aspekt praw udziałowych należą do ich majątków osobistych. Jeśli wspólnikami są obydwoje i każde wniosło własność lub inne prawa, to w tej organizacji łączy ich inna współwłasność niż majątkowa małżeńska.  Udział w zyskach i stratach Zasadą jest równy udział w zyskach i stratach, niezależnie od rodzaju i wartości wkładu. W umowie spółki wolno jednak inaczej ustalić te proporcje. Można nawet niektórych wspólników (ale nigdy wszystkich) zwolnić od udziału w stratach. Nie ma to wpływu na solidarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Koniecznie trzeba – oznaczyć wspólników, – określić wspólny cel gospodarczy (nie musi to być prowadzenie przedsiębiorstwa),  – wyznaczyć sposób, w jaki wspólnicy będą dążyli do osiągnięcia tego celu (kodeks podaje przykładowo wniesienie wkładów, choć można zawiązać nawet spółkę bezudziałową) Warto określić również – datę zawarcia umowy spółki, – czas trwania spółki, – zakres działalności według PKD, jeżeli wspólnicy będą prowadzili przedsiębiorstwo, – wkłady (można wnieść gotówkę, prawa – np. własność rzeczy, świadczenie usług), – podział zysku i uczestnictwo w stratach (wolno zwolnić wspólnika z udziału w stratach, ale nie w zyskach), – kto będzie prowadził sprawy spółki i reprezentował ją, – okres obrotowy. ELEMENTY UMOWY S.C. Można działać w formie spółek osobowych, czyli w cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej lub w spółkach kapitałowych, tzn. z ograniczoną odpowiedzialnością albo akcyjnej.

 

DOPUSZCZALNE RODZAJE SPÓŁEK Jak działają spółki osobowe i kapitałowe. Wszelkie spółki – od cywilnej począwszy, a na akcyjnej skończywszy –  zostały pomyślane jako sposób współdziałania pozwalającego osiągać założone cele gospodarcze (pożyczki pozabankowe poznań). Można więc powiedzieć, że stanowią różne formy prawne, w jakich organizują się przedsiębiorcy. Wybór określonej spółki zależy przede wszystkim od rodzaju i skali przedsięwzięcia, lecz również od możliwości finansowych udziałowców.

 

Prowadzenie spraw spółki Ustawa nakłada na każdego ze wspólników prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki. Każdy może bez wyrażonej w formie uchwały zgody pozostałych, prowadzić sprawy spółki nieprzekraczające zakresu zwykłego zarządu. Reprezentacja Reprezentacja spółki tym różni się od prowadzenia jej spraw, że dotyczy stosunków zewnętrznych. Polega przede wszystkim na składaniu i przyjmowaniu oświadczeń woli w stosunkach cywilnoprawnych (przeważnie wspólnik reprezentujący spółkę składa podpisy pod umowami przez nią zawieranymi). W braku odmiennej umowy bądź uchwały wspólników każdy z nich może reprezentować spółkę w takich granicach, w jakich uprawniony jest do prowadzenia jej spraw. Zmiana składu osobowego Cechą charakterystyczną spółki cywilnej jest niezmienność jej składu osobowego. Tworzy ona bowiem stosunek prawny oparty na wzajemnym zaufaniu uczestników. Nowy wspólnik może przystąpić tylko dzięki zmianie umowy spółki, w dodatku za zgodą wierzycieli spółki. Nie jest natomiast dopuszczalne takie przeniesienie udziału w spółce (jest to termin nieścisły, ale używany dla uproszczenia) na osobę trzecią tak jak w innych spółkach (handlowych). Możliwe jest jednak uzyskanie członkostwa w spółce w wyniku wstąpienia spadkobierców w miejsce zmarłego wspólnika, o ile umowa spółki tak stanowi (chwilówki poznań). Przekształcenie Spółka cywilna tym również różni się od handlowych, że może stanąć wobec konieczności przekształcenia. Wszyscy wspólnicy muszą zgłosić do sądu rejestrowego przekształcenie spółki cywilnej w jawną, jeżeli przychody netto s.c. w każdym z dwóch ostatnich lat obrotowych powodują zgodnie z przepisami o rachunkowości obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, tzn. obroty spółki sięgają równowartości 800 tys. euro. Przekształcenie może nastąpić też w każdą inną spółkę handlową. Rozwiązanie i likwidacja Z chwilą rozwiązania s.c. wspólność do niepodzielnej ręki staje się z mocy prawa współwłasnością w częściach ułamkowych. Od tej chwili wspólnicy mogą więc już nie tylko matematycznie określić część majątku, do której mają prawo, lecz także każdemu wolno rozporządzać jego udziałem. Likwidacja jest następstwem rozwiązania spółki cywilnej. Zawsze musi polegać na zakończeniu jej interesów. Następuje już po ustaniu spółki (inaczej niż w spółkach handlowych). Spółka jawna jest jedną z osobowych spółek handlowych (została uregulowana w kodeksie spółek handlowych). Jest przedsiębiorcą odrębnym od swoich wspólników. Ma podmiotowość prawną (nie oznacza to jednak, że jest osobą prawną, ponieważ żaden przepis nie nadaje jej takiego przymiotu). Ma własny majątek, którym odpowiada za zobowiązania, występuje w obrocie gospodarczym pod własną firmą. Wspólnicy spółki jawnej odpowiadają osobiście, całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, choć solidarnie z pozostałymi wspólnikami i ze spółką. Powstanie spółki jawnej Spółkę jawną może zawiązać dwóch lub większa liczba wspólników po to, by w tej formie prowadzić w celach zarobkowych przedsiębiorstwo. Umowa spółki zawarta inaczej niż na piśmie jest nieważna. Gdyby jednak tytułem wkładu któryś ze wspólników wnosił własność nieruchomości, konieczny byłby akt notarialny. Firma Spółka jawna zawsze działa pod własną firmą, czyli nazwą. Konieczne jest umieszczenie w niej nazwiska lub nazwy (jeżeli wspólnikami są inne spółki) co najmniej jednego wspólnika oraz oznaczenie spółka jawna czy w skrócie sp.j. Dodatkowo można zawrzeć w firmie jakieś indywidualizujące określenie związane z miejscem działalności, branżą albo jakiś dodatek fantazyjny (pożyczki dla zadłużonych poznań). Wkłady Przedmiotem wkładu mogą być pieniądze, własność a także inne prawa do rzeczy ruchomych lub nieruchomości, a także inne prawa (również na dobrach niematerialnych czy prawa obligacyjne np. akcje). Wkład mogą stanowić nawet usługi i praca na rzecz spółki. Nie może być wkładem do spółki prowadzenie jej spraw. Zysk i straty Jeżeli wspólnicy inaczej się nie umówią – a mogą to uczynić w umowie spółki – to każdy ma prawo do równego udziału w zyskach i stratach, bez względu na rodzaj i wartość wkładu. Gdyby umowa spółki mówiła o podziale zysków, a milczała o udziałach w stratach, to można założyć, że proporcja jest taka sama. W umowie spółki wolno zwolnić wspólnika z ponoszenia strat, ale nie można nikogo odsunąć od zysków. Każdy wspólnik może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego. A jeśli któryś wniósł udział kapitałowy, to ma prawo co roku żądać 5-proc. odsetek od swojego udziału kapitałowego, i to nawet wtedy, kiedy spółka poniosła stratę. Reprezentacja i prowadzenie spraw Reprezentacja to występowanie we wszelkich stosunkach zewnętrznych spółki. Spółkę reprezentują wspólnicy, ale mogą być wspomagani przez pełnomocników czy prokurentów. Zasady reprezentacji należy określić w umowie spółki. Może ona być jednoosobowa lub łączna (może wówczas należeć np. do dwóch czy kilku wspólników albo do wspólników z prokurentem . Prowadzenia spraw spółki, czyli zarządzania nią, nie można powierzyć osobom trzecim z wyłączeniem wspólników. Osoby prowadzące sprawy spółki jawnej nie są jej organami, ponieważ spółka jawna nie powołuje zarządu. Zmiana składu osobowego Przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę jest możliwe, jeżeli przewiduje to umowa spółki. Przekształcenie Spółka jawna może się przekształcić w inną spółkę handlową. Wspólnicy odpowiadają przez trzy lata od daty przekształcenia na dotychczasowych zasadach, solidarnie ze spółką przekształconą, choć jedynie za zobowiązania spółki powstałe przed przekształceniem.